Wykonanie fundamentów to kluczowy etap każdej budowy, który wymaga zrozumienia istoty wykonania poszczególne czynności. Bez dobrze wykonanych fundamentów nawet najpiękniejszy budynek może nie sprostać próbie czasu. W niniejszym artykule przedstawiamy szczegółowy przewodnik krok po kroku, który pomoże Ci w wykonaniu fundamentów – nawet jeśli nie jesteś profesjonalnym budowlańcem, a zwykłym laikiem budownictwa.
Spis treści:
Jeśli szukasz fachowców budownictwa, którzy pomogą Ci w całym procesie budowlanym, poznaj firmę Coolship!
Fundamenty są podstawą, na której opiera się cała konstrukcja budynku. Ich głównym zadaniem jest równomierne rozłożenie obciążeń na grunt, zapewniając stabilność i trwałość budynku. Proces ten wymaga dokładności, od przygotowania terenu, lokalizacji fundamentu, aż po wylanie betonu oraz jego pielęgnację.
Poniżej przedstawiamy kilka kluczowych pojęć związanych z fundamentami, które warto znać przed przystąpieniem do pracy:
Ława fundamentowa: To najpopularniejszy rodzaj fundamentu, stosowany głównie w budownictwie jednorodzinnym. Ławy są szerokimi pasami betonu wylewanymi pod ścianami nośnymi budynku. Zapewniają równomierne rozłożenie obciążeń na powierzchnię gruntu. Poziom posadowienia ławy fundamentowej jest bezpośrednio związany ze strefą przemarzania gruntu, co oznacza, że fundamenty muszą być umieszczone na głębokości, która zapobiega uszkodzeniom spowodowanym wysadzinami mrozowymi.
Ściana fundamentowa: Ściana fundamentowa to element konstrukcyjny znajdujący się pomiędzy ławą fundamentową a poziomem terenu, który przenosi obciążenia z budynku na ławę fundamentową. Może być wykonana jako monolityczna, czyli wylewana z betonu lub murowana z bloczków betonowych bądź z bloczków zalewowych szalunkowych, które po ułożeniu są dodatkowo zbrojone oraz zalewane betonem. Technologia wykonania zależy od specyfiki projektu, warunków gruntowych oraz wymagań konstrukcyjnych.
Płyta fundamentowa: Stosowana na terenach o słabszej nośności gruntu lub tam, gdzie występuje wysoki poziom wód gruntowych. Płyta fundamentowa jest jednolitą płaszczyzną betonu, która rozkłada obciążenia na całą powierzchnię budynku. Więcej na ten temat przeczytasz na: Płyta fundamentowa czy fundament tradycyjny?
Stopy fundamentowe: Wykorzystywane głównie tam, gdzie występują duże obciążenia punktowe na fundament, na przykład pod słupy hal stalowych, magazynowych oraz przemysłowych. Są to najczęściej kwadratowe lub prostokątne elementy betonowe, które przenoszą obciążenia głównych elementów nośnych budynku na grunt, zapewniając stabilność konstrukcji. Więcej na temat fundamentów hal znajdziesz tutaj: Fundamenty pod hale – Vademecum oraz Wymiary fundamentów pod hale.
Chudziak: Chudy beton podkładowy to warstwa betonu o niskiej wytrzymałości, wylewana na dno wykopów jako podkład pod fundament. Jego głównym zadaniem jest zapewnienie równej i stabilnej powierzchni.
Zbrojenie: Stalowe pręty lub siatki umieszczane wewnątrz betonu w celu zwiększenia jego wytrzymałości na rozciąganie. Zbrojenie fundamentów zapobiega pęknięciom i deformacjom betonu, co jest kluczowe dla zapewnienia trwałości i bezpieczeństwa konstrukcji.
Szalunek: Tymczasowa konstrukcja z desek lub systemowych płyt, używana do formowania betonu w trakcie jego wylewania. Szalunki zapewniają odpowiedni kształt i wymiary fundamentów, zabezpieczając świeży beton przed rozlaniem.
Beton: Podstawowy materiał budowlany używany do wylewania fundamentów. Składa się z mieszanki cementu, wody, piasku i kruszywa, czasem także domieszek poprawiających jego właściwości. Beton w fundamentach pełni rolę nośną, przenosząc obciążenia budynku na grunt. W zależności od wymagań projektowych, może być stosowany beton o różnych klasach wytrzymałości.
Hydroizolacja: Warstwa materiału lub zestaw technologii stosowanych na powierzchni fundamentów w celu ochrony przed przenikaniem wilgoci i wody z gruntu. Zapobiegania korozji, degradacji betonu oraz wnikania wody i wilgoci. Hydroizolację wykonuje się z materiałów takich jak papa bitumiczna, membrany polimerowe, powłoki bitumiczne lub specjalne folie, które tworzą szczelną barierę chroniącą fundamenty przed wodą gruntową.
Termoizolacja: Ogranicza straty ciepła, które mogą występować przez fundamenty, co ma istotny wpływ na efektywność energetyczną budynku. Wykorzystywane materiały to m.in. styropian EPS, styropian ekstrudowany XPS lub płyty poliuretanowe, które są odporne na wilgoć i mają dobre właściwości izolacyjne.
Badania geologiczne gruntu: Badania geologiczne gruntu to analiza właściwości terenu, obejmująca ocenę nośności gruntu, poziomu wód gruntowych oraz ewentualnych zagrożeń, takich jak warstwy nienośne. Wyniki tych badań decydują o wyborze rodzaju fundamentów i głębokości ich posadowienia, co jest kluczowe dla stabilności i trwałości budynku. Więcej na ten temat przeczytasz tutaj: Wszystko o badaniach geologicznych gruntu.
Wykop: Prace ziemne polegające na usunięciu gruntu do wymaganej głębokości, zgodnie z projektem oraz lokalną strefą przemarzania gruntu.
Wzmocnienie gruntu: Proces polegający na zwiększeniu nośności gruntu, aby mogły przenosić wymagane obciążenia oraz zapewniać większą stabilność konstrukcji. Wzmocnienie gruntu może obejmować zastosowanie pali, iniekcji grunty lub jego wymianę. Więcej na ten temat przeczytasz tutaj: Budowa na trudnych gruntach. Porady oraz praktyki.
Betonowanie: Proces wylewania mieszanki betonowej do wykopów lub szalunków. Betonowanie wymaga staranności i odpowiedniego sprzętu, aby zapewnić równomierne rozprowadzenie betonu i uniknięcie powstawania pustek.
Pielęgnacja betonu: Proces pielęgnacji świeżo wylanego betonu polega na jego nawilżaniu oraz ochronie przed zbyt szybkim wysychaniem. Odpowiednia pielęgnacja betonu pozwala ograniczyć niekontrolowane spękania oraz zapewnić optymalne warunki dla wiązania cementowego. Jest to kluczowy etap, który ma decydujący wpływ na uzyskanie pełnej wytrzymałości i trwałości betonu.
Przeczytaj również:
Co kupić na fundamenty? Materiały konieczne do wykonania fundamentów.
Ile kosztuje wykonanie fundamentów? Poznaj cenę wykonania fundamentów.
Przed przystąpieniem do właściwych prac budowlanych, należy zadbać o kilka istotnych kwestii organizacyjnych, które zapewnią sprawny przebieg budowy. Należą do nich:
Więcej na ten temat przeczytasz na: Jak przygotować plac budowy.
Jeśli jeszcze nie wykonałeś badań geologicznych gruntu, warto to zrobić. Szerzej to zagadnienie opisaliśmy w tym artykule: Wszystko o badaniach geologicznych gruntu.
Kolejnym etapem Twojej budowy jest dokładne wytyczenie głównych osi budynku oraz ustalenie poziomu ±0,00, znanego także jako poziom „zero budynku”. Te zadania wykonuje geodeta, którego zadaniem jest precyzyjnie określenie lokalizacji budynku na terenie działki.
Proces tyczenia polega na wykonaniu tzw. ławic, czyli wyznaczeniu głównych osi budynku i przeniesieniu ich na tzw. „koniki” – konstrukcje wykonaną z dwóch pionowych łat, z poprzeczną deską. Na tej desce geodeta zaznacza gwoździem dokładne miejsce osi budynku. Każdy narożnik budynku jest oznaczony dwiema ławicami, a osie wewnętrzne pojedynczą ławicą. Dzięki przeciągnięciu sznurka przez zaznaczone gwoździe, tworzy się siatka osi, która pozwala na precyzyjne przeniesienie ich na dno wykopu. Ważne jest, aby ławice były ustawione w bezpiecznej odległości od wykopu, co zapobiega ich uszkodzeniu podczas prac ziemnych.
Przed rozpoczęciem współpracy z geodetą warto dokładnie omówić wszystkie aspekty techniczne związane z wyznaczeniem osi budynku. Warto upewnić się, jakie usługi są wliczone w ofertę geodety, a które mogą wymagać dodatkowego zaangażowania lub dopłaty ze strony inwestora.
Dodatkowo, przed przystąpieniem do robót ziemnych, można oznaczyć osie na gruncie za pomocą sprayu, co ułatwia kontrolę nad pracami. Istotnym elementem jest również naniesienie przez geodetę repera, czyli poziomu „0,00” budynku, który wskazuje właściwy poziom podłogi parteru.
Wykopy to pierwszy, widoczny gołym okiem etap wykonania fundamentów, który wymaga ścisłego przestrzegania wytycznych lokalizacyjnych ustalonych przez geodetę.
Wykopy należy rozpocząć od usunięcia warstwy humusu (gruntu próchniczego powstałego przez rozkład roślin), który znajduje się na powierzchni gruntu. Humus, ze względu na swoją strukturę jest niestabilny i nie nadaje się do posadowienia na nim fundamentów oraz posadzki. Po ściągnięciu warstwy humusu warto przystąpić do pogłębienia wykopu do docelowej głębokości warstwy podposadzkowej (czyli wymaganej głębokości piasku) – na całej powierzchni budynku.
Po wykonaniu wykopu konieczne jest dalsze jego pogłębienie w miejscach ław oraz stóp fundamentowych. Zaleca się, aby to pogłębienie było wykonane o około 10 cm głębiej od planowanego poziomu posadowienia fundamentów. Umożliwia to wylanie warstwy chudego betonu podkładowego, tzw. „chudziaka”, klasy B10 (C8/10).
Chudy beton podkładowy wyrównuje dno wykopu, zapewniając stabilną i równą powierzchnię pod fundamenty, a także izoluje beton konstrukcyjny od bezpośredniego kontaktu z gruntem. Dzięki temu zapobiega nadmiernemu pochłanianiu wody z mieszanki betonowej przez grunt, co mogłoby negatywnie wpłynąć na wytrzymałość i trwałość betonu.
Podczas wykonywania wykopów ważne jest regularne kontrolowanie głębokości wykopu za pomocą niwelatora laserowego. Użycie niwelatora pozwala na precyzyjne sprawdzenie czy wykop został wykonany zgodnie z założeniami projektowymi, oraz że powierzchnia dna wykopu jest odpowiednio przygotowana pod dalsze prace fundamentowe. Wszelkie odchylenia od założonych poziomów należy skorygować, aby uniknąć problemów podczas wylewania fundamentów.
Dobrą praktyką jest zabezpieczenie dna wykopu przed zalaniem przez wody opadowe. Ostatnią warstwę gruntu w dnie wykopu (ok. 30cm) należy odspoić bezpośrednio przed ułożeniem warstwy chudego betonu podkładowego – zabezpieczy to grunt przed jego uplastycznieniem i pogorszeniem jego właściwości.
Uwaga: Powstałą ziemię z wykopu możesz z powodzeniem wykorzystać do późniejszych prac związanych z zagospodarowaniem terenu wokół budynku, na przykład do obsypania fundamentów zewnątrz lub wyrównania terenu.
Kolejnym etapem prac, po wykonaniu warstwy chudego betonu podkładowego jest odpowiednie przygotowanie podłoża. Na powierzchni chudego betonu rozłóż dwie warstwy folii PE, które pełnią funkcję warstwy poślizgowej. Folia ta zapobiega bezpośredniemu kontaktowi betonu z podłożem, co chroni przed nadmiernym pochłanianiem wilgoci przez grunt. Dodatkowo, folia minimalizuje tarcie betonu podczas jego wiązania, minimalizuje to ryzyko jego niekontrolowanego spękania.
Pamiętaj, na tym etapie zwykła folia wystarczy. Nie musisz wykonywać pełnej izolacji poziomej z papy.
Po ułożeniu folii, przystąp do wykonania szalunków. Szalunki stanowią tymczasową konstrukcją, która nadaje betonowi kształt oraz wymiar zgodny z projektem oraz chroni beton przed kontaktem z gruntem, wilgocią, a co za tym idzie niepożądanymi zanieczyszczeniami betonu. Wykonanie fundamentów w szalunkach pozwala na uzyskanie równej i gładkiej struktury betonu, co ma znaczenie zarówno estetyczne, jak i konstrukcyjne.
Szalunki można podzielić na dwa podstawowe typy: szalunki systemowe, tracone oraz szalunki zbijane z desek.
Szalunki systemowe to gotowe elementy wielokrotnego użytku. Są one zaprojektowane w taki sposób, aby były łatwe w montażu i demontażu, co przyspiesza proces budowy. Szalunki systemowe są stabilne, co minimalizuje ryzyko przemieszczenia się konstrukcji podczas wylewania betonu. Dodatkowo, dzięki precyzyjnie wykonanym elementom, szalunki te zapewniają bardzo gładką powierzchnię betonu po rozszalowaniu. Koszt wynajmu szalunków zależy od ilości oraz czasu na jaki są wynajmowane. Zwykle wynosi to około 20 złotych netto za każdy metr kwadratowy szalunku na okres 30 dni.
Szalunki tracone: które po zakończeniu procesu budowlanego pozostają na miejscu i nie są demontowane, w przeciwieństwie do szalunków systemowych, które są wielokrotnego użytku. Szalunki tracone pełnią nie tylko funkcję formy dla betonu podczas wylewania, ale często stanowią także część finalnej konstrukcji, na przykład w postaci elementów izolacyjnych lub wzmacniających. Ich użycie pozwala na przyspieszenie prac budowlanych, ponieważ nie ma potrzeby demontażu po stwardnieniu betonu. Szalunki tracone mogą być wykonane z różnych materiałów, takich jak folie w specjalnych formach, styropian, płyty OSB i inne.
Szalunki zbijane z desek to bardziej tradycyjna metoda, która polega na samodzielnym zbijaniu formy z desek drewnianych. Deski są łączone ze sobą przy użyciu gwoździ lub wkrętów, tworząc stabilną konstrukcję. Szalunki drewniane są często stosowane w mniejszych projektach czego przykładem jest budowa domów jednorodzinnych, garaży itp. Chociaż szalunki z desek mogą być mniej precyzyjne niż systemowe, ich elastyczność w dostosowywaniu do nietypowych wymiarów są ich niewątpliwą zaletą. Jeśli zależy Ci na maksymalnej redukcji kosztów, możesz zdecydować się na kupno używanych desek szalunkowych, znajdziesz je na licznych portalach sprzedażowych oraz społecznościowych (na dedykowanych lokalnych grupach budowlanych)
Wybór rodzaju szalunków zależy od specyfiki samego projektu. Szalunki systemowe są bardziej kosztowne, ale zapewniają wyższy komfort i jakość pracy, podczas gdy szalunki drewniane są tańsze, ale wymagają większego nakładu czasu pracy i precyzji.
Uwaga: Niezależnie od wybranego rodzaju szalunków, kluczowe jest ich stabilne zamocowanie i dokładne wyrównanie przed rozpoczęciem betonowania.
Jeśli warunki gruntowe są odpowiednie, fundamenty można również wykonać bezpośrednio na dnie wykopu. Ta metoda, choć kiedyś bardzo popularna, dziś jest rzadziej stosowana ze względu na rosnącą świadomość inwestorów i wykonawców.
Zbrojenie fundamentów to kluczowy element konstrukcyjny, który decyduje o wytrzymałości i trwałości budynku. Zbrojenie składa się ze stalowych prętów lub siatek, które umieszczane są wewnątrz betonu w celu zwiększenia jego odporności na obciążenia, zwłaszcza na rozciąganie, którego beton samodzielnie nie jest w stanie wytrzymać.
Co wchodzi w skład zbrojenia?
Mówiąc o zbrojeniu fundamentów, warto najpierw przybliżyć podstawowe pojęcia z nim związane. Należą do nich:
Jeśli zastanawiasz się, czy Twój projekt nie jest przewymiarowany, przeczytaj: Zbrojenie fundamentów – ile stali potrzeba?
Proces wykonania zbrojenia zaczyna się od przygotowania prętów zbrojeniowych zgodnie z projektem konstrukcyjnym. Prefabrykacja obejmuje cięcie prętów na wymiar, ich gięcie, a następnie łączenie w siatki lub przestrzenne ramy zbrojeniowe.
W zależności od dysponowanego budżetu oraz strategii prowadzenia budowy, jako inwestor oraz wykonawca możesz zakupić gotowe zbrojenie lub pręty o długościach hutniczych, a następnie ich samodzielne gięcie. Oto zestawienie plusów i minusów każdej z opcji:
Zakup gotowego zbrojenia z zakładu prefabrykacji: Zakup dociętych i wygiętych na wymiar prętów bezpośrednio w zakładzie prefabrykacji. Taka opcja minimalizuje ilość odpadów oraz znacząco przyspiesza prace na budowie. Pręty dostarczane z zakładu są wykonane zgodnie z projektem, a zadaniem ekipy budowlanej jest jedynie ich połączenie i skręcenie na miejscu. To rozwiązanie jest szczególnie korzystne pod względem kosztów i efektywności, zwłaszcza w przypadku dużych projektów.
Przygotowanie zbrojenia na budowie: Alternatywnie można zakupić standardowe pręty o długości 12 metrów i samodzielnie je giąć oraz przycinać na budowie. Chociaż ta metoda jest bardziej czasochłonna, często wybierają ją osoby budujące samodzielnie, które uwzględniając oszczędności, nie liczą kosztu własnej pracy. W przypadku zatrudnienia pracowników na umowę o pracę, koszt gięcia prętów na miejscu zazwyczaj przewyższa koszt zakupu gotowego zbrojenia z zakładu prefabrykacji (jeśli przeliczymy roboczogodziny potrzebne do przygotowania zbrojenia). Dlatego w takim przypadku bardziej opłacalny jest zakup przygotowanego zbrojenia przez zakład prefabrykacji.
Następnym etapem prac jest zamocowanie gotowego zbrojenia na podkładkach dystansowych umieszczonych na warstwie folii na chudym betonie. Podkładki te zapewniają odpowiedni odstęp zbrojenia od podłoża. Dodatkowo, warto na zbrojeniu pionowym zastosować również podkładki gwiazdkowe, które pozwalają na utrzymanie właściwej pozycji prętów względem szalunku.
Dystanse zapewniają odpowiednią odległość zbrojeniem od zewnętrznej powierzchni betonu, dzięki czemu zbrojenie nie koroduje i skutecznie absorbuje naprężenia wewnątrz betonu, co chroni beton przed pękaniem i rysowaniem się.
Uwagi wykonawcze:
Skręcanie zamiast spawania: Zbrojenie powinno być łączone za pomocą drutu wiązałkowego, a nie spawane. Połączenia spawane osłabiają pręt przed i za miejscem spawu, tworząc słaby punkt, który jest podatny na pękanie. W wyniku tego zbrojenie może nie spełniać swojej funkcji.
Odpowiednie zakłady prętów: W miejscach, gdzie pręty są łączone na długości, należy zastosować odpowiednie zakłady, czyli zachodzenie jednego pręta na drugi. W celu zapewnienia właściwego przenoszenia obciążeń zakłady muszą mieć odpowiednią długość (zwykle 40 krotność średnicy zastosowanego pręta). Niewłaściwie wykonane zakłady mogą prowadzić do osłabienia konstrukcji i zwiększenia ryzyka spękania.
Otulina betonowa: Otulina, czyli warstwa betonu między powierzchnią pręta a zewnętrzną powierzchnią elementu, powinna mieć odpowiednią grubość (w przypadku standardowych ław fundamentowych jest to najczęściej 50mm). Odpowiednia otulina zabezpiecza pręty przed wpływem czynników zewnętrznych oraz zapewnia odpowiednią przyczepność betonu do zbrojenia.
Stabilizacja zbrojenia: Podczas montażu zbrojenia należy zadbać o jego stabilność i właściwe umiejscowienie. Pręty powinny być umocowane tak, aby nie przesuwały się podczas betonowania. Zapobiegnie to powstawaniu pustych przestrzeni i zapewni równomierne rozłożenie betonu wokół zbrojenia, co jest kluczowe dla integralności konstrukcji.
Założenia projektowe: Cały proces zbrojenia powinien być zgodny z projektem konstrukcyjnym, który uwzględnia obciążenia działające na konstrukcję oraz specyfikę użytych materiałów. Należy ściśle przestrzegać wytycznych projektanta, aby zapewnić optymalną wytrzymałość i trwałość fundamentów. Więcej na temat projektowania fundamentów przeczytasz tutaj: Projektowanie i budowa fundamentów, jak przebiega?
Po montażu zbrojenia w szalunku, ważne jest przeprowadzenie kontroli zbrojenia przez Kierownika Budowy. Kierownik powinien sprawdzić zgodność wykonanego zbrojenia z projektem, a szczególną uwagę zwrócić na poprawne rozmieszczenie prętów, ich zakład, ilość, rozstaw strzemion oraz odpowiednią otulinę betonu. Po pozytywnej ocenie zbrojenia, Kierownik Budowy dokonuje wpisu do dziennika budowy, potwierdzając zgodność wykonania tego etapu prac.
Odbiór zbrojenia jest niezbędny przed przystąpieniem do wylania betonu. Po zakończeniu betonowania nie ma możliwości dokonania żadnych poprawek w strukturze zbrojenia – oraz jego oceny. Dobrze wykonane zbrojenie zapewnia fundamentom odpowiednią wytrzymałość, trwałość oraz odporność na obciążenia, co jest istotą bezpieczeństwa całego budynku.
Po prawidłowym przygotowaniu i zamocowaniu zbrojenia, następnym krokiem jest wylanie betonu. Betonowanie powinno być przeprowadzane podczas sprzyjających warunków pogodowych, najlepiej przy temperaturze nie mniejszej niż +5°C oraz nie większej niż +25°C (aby uniknąć ryzyka zbyt szybkiego schnięcia lub zamarznięcia betonu). Dopuszcza się wykonanie prac betoniarskich temperaturze powyżej +25°C, ale należy pamiętać, żeby temperatura mieszanki betonowej nie przekroczyła temperatury +30°C. Pamiętaj, aby unikać deszczowej pogody. Nadmiar wody może osłabić strukturę betonu i pogorszyć jego właściwości.
Betonowanie krok po kroku:
Po więcej szczegółów na temat betonu zapraszamy na:
Beton – najczęściej zadawane pytania.
Jaki beton stosuje się do budowy domu?
Pielęgnacja betonu jest kluczowym etapem, który bezpośrednio wpływa na trwałość i wytrzymałość betonu. Proces ten polega na ochronie betonu przed zbyt szybkim odparowywaniem wody, co mogłoby prowadzić do spękań i osłabienia struktury.
Nie oszczędzaj wody: Przez pierwsze kilka dni po wylaniu betonu, pamiętaj o jego regularnym nawilżaniu, szczególnie w przypadku wysokich temperatur. Nawilżanie zapobiega zbyt szybkiemu wysychaniu betonu i umożliwia równomierne wiązanie. Pamiętaj, beton lubi wodę.
Kontrola temperatury: W chłodniejsze dni należy zadbać o ochronę betonu przed mrozem, który mógłby uszkodzić strukturę. Można to zrobić, przykrywając beton izolacyjnymi materiałami, takimi jak styropian, maty słomiane, plandeki itp.
Jeśli planujesz budowę zimą, koniecznie przeczytaj: Budowa zimą: Praktyczne wskazówki oraz porady.
Ostatnim etapem prac związanych z betonowaniem fundamentów jest usunięcie szalunków. Szalunki zdejmij, gdy beton uzyska odpowiednią wytrzymałość, co zazwyczaj następuje po 7-14 dniach, w zależności od warunków atmosferycznych oraz zastosowanej klasy betonu. Przed demontażem szalunków pamiętaj o:
Przed przystąpieniem do murowania ścian fundamentowych wykonaj izolację poziomą fundamentów, która zabezpieczy ścianę fundamentową przed podciąganiem wilgoci z gruntu. Najczęściej stosowanym rozwiązaniem jest montaż papy bitumicznej, rzadziej folii izolacyjnych. Papę lub folię rozłóż na całej powierzchni ławy, dbając o odpowiednie zakłady papy lub folii, które powinny wynosić od około 10 do 15 centymetrów. Po rozłożeniu izolacji, jej krawędzie powinny być dokładnie dociśnięte i złączone, aby zapewnić pełną szczelność izolacji.
Uwaga: Na bieżąco sprawdzaj, czy papa została ułożona dokładnie w osi fundamentu.
Po zakończeniu prac związanych z wylaniem ław fundamentowych, kolejnym etapem jest wykonanie ścian fundamentowych. Ich głównym zadaniem jest przenoszenie obciążeń z nadbudowy na ławy fundamentowe oraz zapewnienie ochrony przed przenikaniem wilgoci i chłodu do wnętrza budynku. Pierwszą warstwę ściany fundamentowej muruj na zaprawy cementowej (na wcześniej przygotowanej izolacji poziomej z papy).
W zależności od projektu i specyfiki gruntu, ściany fundamentowe mogą być wykonane z różnych materiałów, do których należą:
Przed przystąpieniem do murowania ścian fundamentowych, należy upewnić się, że:
W poniższych krokach opisujemy szczegółowo proces wykonania ścian fundamentowych, począwszy od wyznaczenia krawędzi, poprzez ułożenie pierwszej warstwy bloczków, aż po murowanie kolejnych warstw i zastosowanie zbrojenia. Zwracam również uwagę na istotne aspekty, takie jak poziomowanie ścian, wypełnianie spoin oraz kontrolę wykonanych prac.
Izolacja pionowa fundamentów zabezpiecza fundament przed przenikaniem wilgoci i mrozu z gruntu przez ściany fundamentowe do wnętrza budynku. Odpowiednio wykonana izolacja zapewnia ochronę przed degradacją materiałów oraz podnosi komfort cieplny budynku.
Przygotowanie powierzchni ścian fundamentowych
Przed przystąpieniem do wykonania izolacji pionowej należy dokładnie oczyścić powierzchnię ścian fundamentowych. Fundamenty powinny być suche, wolne od pyłu, tłuszczu oraz innych zanieczyszczeń, które mogłyby obniżyć przyczepność materiałów izolacyjnych. W przypadku nierówności konieczne jest ich wyrównanie, np. za pomocą zapraw wyrównujących.
W zależności od warunków gruntowych, do izolacji fundamentów możesz zastosować różne materiały izolacyjne. Należą do nich:
| Izolacja przeciwwilgociowa | Izolacja termiczna | Zabezpieczenie izolacji |
| Masy bitumiczne: Jednym z najpopularniejszych materiałów są masy bitumiczne (np. dysperbit, lepiki asfaltowe), które aplikowane na zimno tworzą elastyczną i wodoodporną powłokę. Masy te mogą być nakładane pędzlem, wałkiem lub metodą natryskową, w zależności od specyfiki projektu. | Styropian hydrofobizowany: Płyty styropianowe EPS są tanie, łatwe w montażu i dostępne w różnych grubościach, co pozwala na dostosowanie izolacji do specyfiki projektu. Dla ochrony przed wodą gruntową, płyty te zawierają dodatki hydrofobizujące, co zapobiega ich nadmiernego nasiąkaniu. | Folia kubełkowa to powszechnie stosowany materiał zabezpieczający izolację fundamentów. Jest wykonana z polietylenu wysokiej gęstości (HDPE) i charakteryzuje się specyficzną strukturą, przypominającą niewielkie „kubełki” lub wypustki, które tworzą przestrzeń między izolacją a gruntem. Dzięki temu folia umożliwia odpływ wody. |
| Papa asfaltowa na lepiku: W tradycyjnych metodach izolacyjnych stosuje się również układanie papy asfaltowej na lepiku. Taka warstwa bitumiczna jest trwała i zapewnia skuteczną ochronę przed wilgocią. W przypadku papy izolacyjnej konieczne jest dokładne dociskanie materiału, aby uniknąć powstawania pęcherzy powietrza | Styropian XPS: Styropian ekstrudowany (XPS) to materiał o lepszych parametrach izolacyjnych i większej wytrzymałości mechanicznej niż EPS. XPS cechuje się niską nasiąkliwością oraz odpornością na zmienne warunki gruntowe, dzięki czemu jest idealnym rozwiązaniem do izolacji fundamentów narażonych na stały kontakt z wodą. | Zbrojona warstwa tynku na zaprawie klejowej:
Innym sposobem zabezpieczenia izolacji fundamentów jest zastosowanie warstwy zbrojonego tynku na zaprawie klejowej. Taki system wzmacnia powierzchnię izolacji i chroni ją przed uszkodzeniami mechanicznymi, a jednocześnie zwiększa odporność na działanie warunków atmosferycznych. |
| Izolacje polimerowo-bitumiczne: Nowocześniejsze materiały, takie jak izolacje polimerowo-bitumiczne, są bardziej elastyczne i odporne na zmienne warunki gruntowe. Można je stosować nawet w trudnych warunkach, takich jak wysoka wilgotność gruntu czy duże wahania temperatury. | Płyty ze sztywnej pianki PIR: charakteryzują się bardzo wysokimi właściwościami izolacyjnymi, znacznie przewyższającymi tradycyjne styropiany. PIR ma niską przewodność cieplną oraz minimalną nasiąkliwość, co pozwala na stosowanie cieńszych płyt przy zachowaniu tego samego poziomu izolacyjności termicznej. Więcej o ociepleniu PIR przeczytasz na: Ocieplenie fundamentów pianą poliuretanową | Maty drenażowe:
Maty drenażowe to dodatkowy system zabezpieczający izolację fundamentów przed wodą gruntową i wilgocią. Maty te składają się z warstw włóknin, które filtrują wodę i umożliwiają jej odpływ w kontrolowany sposób. Dzięki temu woda nie zatrzymuje się w pobliżu fundamentów, co minimalizuje ryzyko zalania i uszkodzenia izolacji. |
| Membrany hydroizolacyjne: W trudnych warunkach wodnych, gdzie fundamenty narażone są na działanie wody gruntowej, zaleca się zastosowanie specjalnych membran hydroizolacyjnych. Są one wykonane z tworzyw sztucznych (np. PVC lub EPDM) i montowane na ścianach fundamentowych jako szczelna bariera dla wody. | Natryskowa piana PUR: Piana PUR jest aplikowana bezpośrednio na powierzchnię ścian fundamentowych za pomocą specjalnych urządzeń natryskowych, co zapewnia idealne pokrycie nawet w trudno dostępnych miejscach. Pianka tworzy jednolitą, bezspoinową warstwę izolacyjną, która eliminuje mostki termiczne. | Osłony mechaniczne:
Zwłaszcza przy dużym narażeniu fundamentów na uszkodzenia mechaniczne (np. w terenach o dużym ruchu pojazdów lub z intensywnymi robotami ziemnymi), stosuje się specjalne osłony mechaniczne. Osłony są montowane bezpośrednio na powierzchnię izolacji i chronią ją przed uderzeniami, tarciem czy naciskiem. |
Nakładanie warstw izolacyjnych
Izolację fundamentów można podzielić na dwa etapy: hydroizolację (izolację przeciwwodną) oraz termoizolację. W pierwszym etapie wykonuje się hydroizolację, która chroni fundamenty przed wnikaniem wody i wilgoci z gruntu. Następnie, po wykonaniu hydroizolacji, przechodzi się do etapu izolacji termicznej. W zależności od wybranego systemu hydroizolacyjnego należy ściśle przestrzegać wytycznych producenta, które mogą obejmować liczbę warstw, konieczność stosowania masy gruntującej, a także technikę aplikacji materiałów.
Kolejnym etapem izolacji fundamentów jest wykonanie izolacji termicznej. Sztywne płyty izolacyjne można kleić na fundament za pomocą zapraw klejowych lub pianokleju. Istnieje również możliwość bezpośredniego natryskiwania izolacji termicznej za pomocą pianki PUR, co pozwala na dokładne pokrycie nawet trudno dostępnych miejsc. Mimo, że natrysk PUR jest wygodnym sposobem izolacji termicznej, jest to również najgorszy jakościowo sposób izolacji. Znacznie lepszym rozwiązaniem będzie zastosowanie sztywnych płyt styropianowych XPS lub PIR.
Zabezpieczenie izolacji przed uszkodzeniami mechanicznymi
Po wykonaniu hydroizolacji i termoizolacji fundamentów, istotne jest ich odpowiednie zabezpieczenie przed uszkodzeniami mechanicznymi, które mogą powstać podczas zasypywania fundamentów, a także w wyniku naturalnych ruchów gruntu. Ochrona izolacji gwarantuje jej długotrwałą skuteczność i zapobiega powstawaniu nieszczelności.
Więcej szczegółów technicznych dotyczących izolacji fundamentów, a w tym rodzaju oraz grubości zastosowanej izolacji znajdziesz na: Ocieplenie fundamentów.
Po zakończeniu prac związanych z izolacją fundamentów, ostatnim etapem związanych z wykonaniem fundamentów jest ich zasypanie. Ważne jest, aby wykonać ten krok starannie, zwracając uwagę na ochronę wcześniej wykonanej izolacji.
Podczas zasypywania fundamentów, grunt należy układać warstwami i stopniowo ubijać, aby uniknąć późniejszego osiadania gruntu, które mogłyby prowadzić do nierówności terenu wokół budynku. Ważne jest także, aby każda warstwa była równomiernie rozłożona i odpowiednio ubita, co zapewni stabilność gruntu oraz trwałość izolacji.
Opracowanie przygotowali Krzysztof Ostrowski oraz Przemysław Szalek.
Copyright © Coolship. Wszelkie prawa zastrzeżone.
